معماری زیست‌فنی Bionic Architecture

معماری زیست‌فنی
پس از جنگ جهانی دوم و آغاز دههٔ شصت قرن بیستم، تبادل علمی بین گرایش‌های علوم طبیعی و فنی رونق گرفت.

در جریان همایشی در اوهایو، که نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۶۰ برگزار کرد، برای اولین بار واژه ای به نام «بیونیک» (زیست‌فنی) از ترکیب دو لغت «بیولوژی» و «تکنیک»، به معنای به کارگیری اندام‌های ساختگی طبیعت توسط دانشمند آمریکایی جک.ای.استیل بیان شد.

او زیست ‌فنی را دانش سامانه‌هایی که شالوده و پایهٔ تمامی سامانه‌های زنده‌اند، می‌داند. این واژه در برگیرندهٔ کار همه متخصصانی است که تلاش دارند برای حل مشکلات فنی خود از دانسته‌های طبیعت الهام بگیرند.

بیونیک و معماری بیونیک علمی است که به الهام یابی فنی ساختمان ها از رفتارها و ارتباطات گوناگون عالم جانداران می پردازد و مسائل فنی را از راه های زیستی حل می‌کند. معماری بیونیک یا علم بررسی نظام حیات جانداران، امروزه به عنوان یکی از سه علم برتر جهان (IT, نانو, Bionic) معرفی گردیده است. روح بخشیدن به ساختمان یکی از تمایلات معماری بیونیک است که طراحان این رشته با توجه به قدرت سازه برای تنفس (زنده‌نمایی)، به کمک خطوط مستقیم یا منحنی خالص و القاء آهسته ی تمامیت سازه به آن دست پیدا می‌کنند و مهم ترین چیز برای معماری بیونیک آن است که ساختمان بتواند زنده بودن خود را القاء کند.

بیونیک در واقع شامل سه بخش است:
1- علم سیستم هایی که کار آنها از سیستم های زنده گرفته شده است (در ساختار و سیستم اصلی)
2- علم سیستم هایی که خصوصیاتی شبیه خصوصیات سیستم های زنده رادارند. (مکانیزم ها و عناصر عملکردی)
3- علم سیستم هایی که از نظر ظاهر به سیستم های زنده شبیهند (دریافت های حسی از نقطه نظر فرم)
و در واقع هر محصول سه عنصر اصلی دارد:
– ساختار
– مکانیزم
– فرم
روند طراحی بر اساس بیونیک یا بیو دیزاین را می توان به صورت زیر بیان کرد:
1- انتخاب موجود زنده (پدیده مور نظر در طبیعت)
– جانوران
-گیاهان
– آغازیان، تک سلولی ها
2- شناسایی خصوصیات زیستی
– محیط زندگی (شرایط محیط، دما، رطوبت، فشار و صوت)
– عکس العمل ها (منابع حیاتی، سیستم های تنفسی، مواد غذایی)
– خصوصیات فیزیکی (شرایط همزیستی، سازگاری و ناسازگاری مستقیم و غیر مستقیم)
– روابط سیستماتیک (آمار تجمعی و پراکندگی زیستی،شرایط خاص جغرافیایی)
3- شناسایی خصوصیات معماری
– ساختار های داخلی
– روابط سیستماتیک
– پیکره اصلی موجود (عناصر میکرو و تناسبات هندسی، عناصر ماکرو، مواد و نسبت ها)
یکی از سردم داران به نام این جریان گرگ لین متولد 1964، معمار و نظریه پرداز آمریکایی است. وی را می توان سردم دار نظریه ی جدید در مباحث بیونیک در معماری به شمار آورد او مایل است آثاری خلق کند که همچون موجود زنده دارای گونه های متمایز و انعطاف پذیری همزیستی با شرایط محیطی از لحاظ فرم با رنگ باشند. یکی ار مشهورترین آثار این معمارخانه ی جنین گونه ی اوست که در سال 2000 طراحی کرد. خانه ی جنین گونه در مسیر تکامل خود نه تنها متأثر از داده های اولیه است، بلکه مهم تر از آن در روند ایجاد خود را با محل بنا، سبک های رایج محلی، شرایط اقلیمی، مصالح ساختمانی و برداشت محلی از زیبایی وفق میدهد.