رابیتس بندی و رابیتس کاری دو اصطلاح مرتبط در صنعت ساختمان هستند که به استفاده از یک شبکه فلزی به نام “رابیتس” در اجرای سقف‌های کاذب، نماسازی، و ایجاد طرح‌های دکوراتیو گچی اطلاق می‌شود. این روش به دلیل مزایای متعدد، از جمله استحکام بالا، امکان ایجاد اشکال متنوع، و سرعت اجرا، جایگاه ویژه‌ای در ساخت و ساز پیدا کرده است.
هدف اصلی از رابیتس بندی، ایجاد یک بستر مناسب و مستحکم برای اجرای لایه نهایی نازک‌کاری، عمدتاً گچ‌کاری، است. این روش به خصوص در مواردی که نیاز به ایجاد حجم‌ها، انحناها، و طرح‌های دکوراتیو پیچیده در سقف یا دیوارها وجود دارد، کاربرد فراوانی دارد.
رابیتس چیست؟
رابیتس (Rabitz) یک صفحه مشبک فلزی است که از ورق‌های فولادی گالوانیزه تولید می‌شود. این ورق‌ها طی فرآیندی خاص برش و کشیده می‌شوند تا سوراخ‌های منظمی روی آن‌ها ایجاد شود. این سوراخ‌ها باعث می‌شوند که ملات گچ یا سیمان به خوبی به آن چسبیده و یک سطح یکپارچه و مقاوم را تشکیل دهد. رابیتس در ابعاد و وزن‌های مختلفی تولید می‌شود که بسته به نوع کاربرد و بار وارده انتخاب می‌گردد.
اسامی مختلف رابیتس در ایران
در ایران، علاوه بر نام اصلی “رابیتس”، این محصول با نام‌های دیگری نیز شناخته می‌شود که بیشتر جنبه‌ی عامیانه یا تلفظ‌های متفاوت از همان کلمه اصلی هستند.
مهم‌ترین و رایج‌ترین نام دیگر رابیتس در ایران، “راویز” است. بسیاری از افراد و حتی برخی از فعالان صنعت ساختمان، از این اصطلاح به جای رابیتس استفاده می‌کنند.
اما باید توجه داشت که این‌ها صرفاً تلفظ‌های نادرست یا ساده‌شده کلمه “رابیتس” هستند و هیچ تفاوت ماهوی بین “رابیتس” و “راویز” یا “رابیس” وجود ندارد. همه این اسامی به همان ورق مشبک فلزی گالوانیزه اشاره دارند که در زیرسازی گچ‌کاری، سقف کاذب و دکوراسیون استفاده می‌شود.
بنابراین، رایج‌ترین نام‌های رابیتس در ایران عبارتند از:
- رابیتس (نام صحیح و استاندارد)
- راویز (نام مصطلح و رایج)
- رابیس
- رابیتس بندی
- رابیتس کاری
- راویز بندی
- راویز کاری
- Rabitz
بیشتر بخوانید: خرید و قیمت رابیتس و مش فلزی و سیم مفتول
مواد و ابزار مورد نیاز برای بندی
رابیتس (مشبک فلزی): جزء اصلی این فرآیند است که در انواع و ابعاد مختلف (مثلاً با تعداد چشمه‌ها یا ستون‌های متفاوت) موجود است.
میلگرد: برای ایجاد اسکلت و زیرسازی اصلی رابیتس، از میلگردهای آجدار یا ساده در قطرهای مختلف استفاده می‌شود.
سیم رابیتس بندی (سیم مفتول): برای اتصال رابیتس به میلگردها و همچنین اتصال میلگردها به یکدیگر استفاده می‌شود.
نبشی یا ناودانی: در برخی موارد برای ایجاد کلاف‌های اصلی و اتصال به سقف یا دیوار به کار می‌رود.
گچ یا سیمان: به عنوان ملات برای پوشش رابیتس و ایجاد سطح نهایی.
ابزارآلات: شامل انبر آرماتوربندی، قیچی میلگرد بر، دستگاه جوش (در صورت نیاز به جوشکاری میلگردها)، ماله، کمچه و ابزارهای گچ‌کاری.
مراحل اجرای رابیتس کاری
زیرسازی و شاسی‌کشی:
این مرحله شامل ایجاد یک اسکلت فلزی از جنس میلگرد یا پروفیل است. این اسکلت به وسیله جوشکاری یا بست‌زنی (رابیتس بندی بدون جوش کاری) به سقف اصلی یا دیوارهای کناری متصل می‌شود.
در مورد سقف کاذب رابیتز بدون جوشکاری می‌توان گفت این اصولاً این نوع سقف کاذب رابیتز تشکیل شده است از زیرسازی شبیه به زیرسازی کناف که تشکیل شده است از پروفیل های گالوانیزه و شبکه رابیتس به وصیله بست به آن متصل می‌شود در این نوع سقف کاذب عملیات جوشکاری وجود ندارد.
بیشتر بخوانید: نجام رابیتس کاری بدون جوشکاری
طرح و ابعاد شاسی‌کشی باید با توجه به نقشه معماری و طرح نهایی سقف یا دیوار، و همچنین میزان بار وارده، با دقت انجام شود. در این مرحله، محل‌های پیش‌بینی شده برای نور مخفی، لوستر، یا سایر تاسیسات نیز در نظر گرفته می‌شوند. در تصاویر ارائه شده، قاب‌بندی فلزی که در سراسر سقف دیده می‌شود، همین اسکلت اصلی است. همچنین بخشهای فرو رفته ، نشان‌دهنده یک عنصر نورپردازی مخفی است.
نصب رابیتس:
پس از اتمام زیرسازی، ورق‌های رابیتس به وسیله سیم رابیتس بندی به میلگردهای شاسی‌کشی متصل می‌شوند.
اتصالات باید محکم و یکنواخت باشند تا از لق شدن یا افتادگی رابیتس جلوگیری شود. همپوشانی مناسب بین ورق‌های رابیتس نیز برای ایجاد یک سطح یکپارچه ضروری است.
گچ‌کاری (یا سیمان‌کاری):
پس از نصب رابیتس، سطح آن با ملات گچ یا سیمان پوشانده می‌شود. این مرحله معمولاً در دو یا سه فاز انجام می‌شود:
- لایه اولیه (آستر): یک لایه نازک از ملات با فشار روی رابیتس اعمال می‌شود تا منافذ آن پر شده و یک سطح چسبنده ایجاد شود.
- لایه میانی (زیرسازی): پس از خشک شدن لایه اول، لایه دوم ملات برای تراز کردن سطح و ایجاد ضخامت مناسب اجرا می‌شود.
- لایه نهایی (رویه): در نهایت، یک لایه نازک و صاف از گچ سفید یا مواد دیگر برای ایجاد سطح نهایی و آماده‌سازی برای رنگ‌آمیزی یا کاغذدیواری اجرا می‌شود.
بیشتر بخوانید: اجرای رابیتس بندی و رابیتس کاری و نور مخفی
مزایای رابیتس کاری
استحکام و دوام بالا:
رابیتس به دلیل ساختار فلزی خود، مقاومت خوبی در برابر ترک‌خوردگی، ضربه، و لرزش دارد.
ایجاد طرح‌های متنوع:
انعطاف‌پذیری رابیتس امکان ایجاد انواع اشکال هندسی، منحنی‌ها، و طرح‌های دکوراتیو پیچیده را فراهم می‌کند.
سرعت اجرا:
در مقایسه با برخی روش‌های دیگر، رابیتس کاری از سرعت اجرای بالاتری برخوردار است.
پوشش تاسیسات:
فضای خالی پشت رابیتس امکان عبور تاسیسات برقی، مکانیکی و لوله‌کشی را فراهم کرده و آن‌ها را پنهان می‌کند. این موضوع به خصوص در مورد نور مخفی که در تصاویر نیز اشاره شده، کاربرد دارد.
عایق‌بندی:
با استفاده از مواد عایق در فضای پشت رابیتس، می‌توان به بهبود خواص عایق‌بندی حرارتی و صوتی کمک کرد.
کاربردهای مختلف رابیتس بندی ساختمان
سقف‌های کاذب:
متداول‌ترین کاربرد رابیتس در ساخت سقف‌های کاذب دکوراتیو و ساده است.
ایجاد نور مخفی:
ایجاد باکس‌های نور مخفی، چه به صورت خطی و چه به صورت دایره‌ای، یکی از پرکاربردترین موارد استفاده از رابیتس است.
نماسازی:
در نماسازی ساختمان، به خصوص برای ایجاد جزئیات دکوراتیو و برجسته‌کاری‌ها.
ترمیم و بازسازی:
برای ترمیم سطوح قدیمی و ترک‌خورده یا ایجاد یک زیرسازی جدید.
پوشش تیرآهن و ستون‌ها:
جهت نصب سنگ با ملات سیمان بر روی آهن
پوشش تیرآهن و ستون‌ها
نصب سنگ با ملات سیمان بر روی آهن با استفاده از توری مرغی یا رابیتس، فرایندی است که برای ایجاد یک سطح پایدار و مقاوم برای سنگ استفاده می‌شود. ابتدا، سطح آهنی با توری مرغی یا رابیتس پوشانده می‌شود. سپس ملات سیمان بر روی این توری یا رابیتس اعمال شده و سنگ‌ها با استفاده از این ملات به صورت مستحکم نصب می‌شوند. این روش، برای ایجاد سطوح مقاوم و مقاوم در برابر رطوبت و ضربه، به خصوص در ساختمان‌ها و سازه‌های خارجی، کاربرد دارد.
نکات مهم در اجرای رابیتس کاری
کیفیت مواد: استفاده از رابیتس و میلگردهای با کیفیت و مطابق با استانداردهای لازم از اهمیت بالایی برخوردار است.
مهارت نیروی کار: اجرای صحیح رابیتس کاری نیازمند تخصص و مهارت کافی است، زیرا کیفیت زیرسازی و گچ‌کاری نهایی به آن بستگی دارد.
فاصله مناسب میلگردها: رعایت فواصل استاندارد بین میلگردها برای پایداری و تحمل وزن رابیتس و گچ ضروری است.
اتصالات محکم: اطمینان از استحکام و پایداری تمامی اتصالات میلگردها و رابیتس به یکدیگر و به سازه اصلی.
در نهایت، رابیتس بندی و رابیتس کاری به عنوان یک روش امتحان‌شده و کارآمد، نقش مهمی در خلق فضاهای داخلی زیبا، مقاوم و کاربردی در ساختمان‌های مدرن و سنتی ایفا می‌کند.
