بخش آزمایشگاه در بیمارستان

آزمایشگاه :
– خدمات آزمایشگاهی طیف وسیعی از خدمات بیمارستانی را در بر میگیرد که از آن جمله می توان :
• آزمایشگاه تشخیص پزشکی
• آزمایشگاه تشخیص بهداشتی
• آزمایشگاه کنترل دارو
• آزمایشگاه کنترل مواد غذایی
• آزمایشگاه تشخیص طبی

– آزمایشگاه بیمارستانی با توجه به سطح خدمات به سه سطح : درجه یک – درجه دو و درجه سه تقسیم می شود . این درجه بندی به تعداد تخت بیمارستان و مراجعات بستگی دارد .

– در بعضی از بیمارستان ها به دلیل نیاز سریع به ارائه نتیجه آزمایشات ، آزمایشگاه های کوچکی در بخش های جراحی ، مراقبت ویژه ، زنان ، اورژانس احداث می شود .

– ارتباط بخش های بیمارستان با آزمایشگاه را می توان به 4 دسته ارتباط :
نمونه آزمایش – بیمار – کادر – خدمات پشتیبانی تقسیم نمود . با توجه به این امر موفعیت قرارگیری آزمایشگاه در بیمارستان باید طوری باشد که رابطه ایده آل با کمترین تداخلات عملکردی حاصل شود .
بهترین محل قرارگیری طبقه همکف می باشد ، ولی در برخی از بیمارستان ها آزمایشگاه در طبقه زیرزمین یا طبقات روی همکف می باشد که در این صورت باید ارتباط عمودی مناسب را دارا باشد.
معمولا بیماران از طریق درمانگاه به این بخش مراجعه می کنند ، پس نتیجه می گیریم درمانگاه باید با آزمایشگاه رابطه مستقیم داشته باشد . ( بیمار بدون درگیری با دیگر فضاهای بیمارستان و طی کردن کمترین مسیر به آزمایشگاه برسد ) همچنین امکان ورود بیماران سرپایی و اورژانس به بخش آزمایشگاه وجود داشته باشد.
قبل از طراحی یک آزمایشگاه ابتدا بایستی به جمع آوری اطلاعات وزمینه ارائه خدمات مورد نیاز پروژه پرداخت که این اطلاعات وسعت فیزیکی بخش را رقم می زند.
فضاهای فیزیکی آزمایشگاه به 4 حوزه تقسیم می شود :
1. بیماران
2. واحدهای آزمایشگاهی ( یونیت )
3. تسهیلات پرسنل
4. پشتیبانی

– بیماران :
حرکت بیمار در آزمایشگاه محدود به دو قسمت : پذیرش و نمونه گیری است.
نمونه گیری در دو اتاق مجزا ( خانم ها و آقایان ) انجام می گیرد.
در هر اتاق یک صندلی مخصوص نمونه گیری و یک تخت برای بیمارانی که امکان خون گیری سرپایی نیست.
سرویس بهداشتی در مجاورت فضای انتظار آزمایشگاه می باشد.

واحدهای آزمایشگاهی
فضاهای آزمایشگاه متشکل از چند واحد می باشد که این واحدها تحت عنوان LSU1 که در منابع مختلف طراحی بیمارستان اندازه های مختلفی دارند . بسته به اندازه بیمارستان در ابعاد 3*6 / 4*4 / 3.3*6.1 طراحی می شوند .
برای دستیابی به واحد های یکسان واحدها به صورت پارتیشن از یکدیگر تفکیک می شوند. این واحدها عبارتند از :
1. خون شناسی ( هماتولوژی ): بهتر است این واحد در نزدیکی قسمت تهیه و آماده سازی نمونه ها قرارگیرد.
فضاهای واحد هماتولوژی :
– فضای تحویل گرفتن نمونه
– فضای آزمایشات روزانه
– فضای کار
– فضای آزمایشات انعقاد خون
– فضای الکتروفوز ( آزمایشات ویژه )
– فضای مسئول گزارش نویسی
2. بانک خون : این فضا در مجاورت هماتولوژی قرار دارد .
فضاهای واحد بانک خون :
– فضا معاینه اهدا کننده خون
– فضا گرفتن نمونه
– فضا اخذ خون
– فضا استراحت اهدا کننده
– فضا نگهداری خون

+ در صورتیکه در بیمارستان اهدا خون صورت نگیرد بانک خون فقط شامل یخچال های مورد نیاز است.

3. بیوشیمی : این واحد در آزمایشگاههای عمومی وسیعترین واحد به حساب می آید و باید به قسمت تهیه و آماده کردن نمونه نزدیک می باشد.
فضاهای واحد بانک خون :
– فضای دریافت و ضبط نمونه
– فضای آزمایشات عام ویژه
– فضای آزمایشات سمی
– فضای گزارش نویسی

4. میکروبیولوژی : در این واحد قسمت های باکتریولوژی ، میکروب شناسی و ویروس شناسی قرار دارد . فضای میکروب شناسی به جهت ماهیتی که دارد نمی توان آن را به عنوان یک یونیت در نظر گرفت و نیازمند یک فضای مجزاست و باید به اتاق استریل نزدیک باشد.
فضاهای واحد میکروبیولوژی :
– فضای تهیه اسلاید ها وانبار وسایل
– فضای آماده سازی محیط کشت
– فضای کشت باکتری
– فضای گزارش نویسی
– فضای ویرولوژی

5. آسیب شناسی : این قسمت حتی الامکان باید مجزا باشد.
فضاهای آسیب شناسی :
– فضای گزارش نویسی
– فضای دریافت نمونه های بخش سیتولوژی
– فضای آزمایش های میکروسکوپ
– فضای نگهداری اسلایدها
– سردخانه و گرم خانه

6. پارازیتولوژی : بهتر است این قسمت در بخش حاشیه ای قرارگیرد و در ارتباط با واحد میکروبیولوژی باشد .
فضاهای قسمت پارازیتولوژی :
– فضای دریافت و آماده نمودن نمونه ها
– فضای آزمایشات اصلی انگل شناسی
– فضای آماده نمودن آزمایشات قارچ شناسی
بخش اداری و تسهیلات کارکنان از دیگر حوزه های آزمایشگاه می باشد . این حوزه شامل : اتاق سرپرست بخش ، بایگانی مدارک ، گزارش نویسی ، پذیرش ، استراحت پرسنل ، رختکن پرسنل ، آبدارخانه و سرویس بهداشتی می باشد.
اتاق سرپرست بخش حداقل 12 متر و به گونه ای طراحی شود که بر کلیه واحد ها تسلط داشته باشد .
فضای پشتیبانی : شامل اتاق های استریل ، لوازم تمیز ، جمع آوری کثیف ، نگهداری و تهیه محلول شیمیایی و نظافت می باشد.