گابیون یا تور سنگ چیست؟
گابیون یا «تور سنگ» یکی از قدیمیترین و در عین حال مدرنترین سازههای مهندسی عمران و منظر است که امروزه در سراسر جهان، بهویژه در ایران، بسیار محبوب شده است. این سازه از توریهای فلزی ششضلعی یا مربعی تشکیل شده که با سنگهای طبیعی یا مصنوعی پر میشوند.
معانی مختلف گابیون
Gabion: تورسَنگ در انگلیسی
gabbione: به معنی “سبد بزرگ” یا “محفظه بزرگ” در زبان ایتالیایی
نامهای دیگر: سَلّهاندازی – تور سنگی – گابیون
در مهندسی ، محفظه توری را میگویند که در آن را از قلوهسنگ پر میکنند و تعدادی از آنها را به صورت خشکهچینی روی هم قرار میدهند تا از ریزش دیواره خاکی جلوگیری شود.
بیشتر بخوانید: خرید و قیمت انواع فنس و حصار و گابیون
تاریخچه گابیون
– اولین استفاده ثبتشده: قرن هفتم میلادی در ژاپن برای حفاظت سواحل.
– دوران لئوناردو داوینچی (قرن پانزدهم): از سبدهای حصیری پر از سنگ برای ساخت پایه پلها استفاده میکرد.
– جنگ جهانی اول و دوم: ارتشها از گابیون برای ساخت سریع سنگر و موانع استفاده کردند.
– دهه ۱۹۵۰ به بعد: شرکت ایتالیایی Maccaferri سیستم گابیون مدرن با توری دوبلتابیده را معرفی کرد که هنوز هم استاندارد جهانی است.
انواع گابیون (تور سنگ)
| نوع گابیون | شکل و ابعاد معمول | کاربرد اصلی |
|---|---|---|
| گابیون جعبهای | ۱×۱×۱ ، ۲×۱×۱ ، ۲×۱×۰.۵ متر | دیوار حائل، فونداسیون، دیوار منظر |
| گابیون تشکی (رنو) | طول ۶ متر، عرض ۲ متر، ضخامت ۱۷–۳۰ سانتیمتر | پوشش بستر رودخانه، حفاظت شیب، کنترل فرسایش |
| گابیون کیسهای | قطر ۶۰–۹۰ سانتیمتر، ارتفاع ۱–۲ متر | کارهای اضطراری سیل، بندهای موقت |
| گابیون استوانهای | قطر ۶۵–۹۵ سانتیمتر | ستونهای تزئینی، پایه پلهای کوچک |
| گابیون با روکش PVC | همان ابعاد، اما توری روکشدار | محیطهای اسیدی، شور (سواحل دریا) |
گابیون یا تور سنگ از چی تشکیل شده؟
۱. توری فلزی
– جنس: سیم گالوانیزه گرم (حداقل ۲۴۰ گرم روی بر مترمربع) یا گالفان + PVC
– نوع بافت: دوبلتابیده ششضلعی (در ایران معروف به «توری گابیون») یا جوشی مربعی
– قطر مفتول: ۲.۲، ۲.۴، ۲.۷، ۳.۰ و ۳.۴ میلیمتر
۲. سنگ پرکننده
– اندازه ایدهآل: ۱۰۰ تا ۲۵۰ میلیمتر (حداقل ۱.۵ برابر قطر چشمه توری)
– نوع سنگ: سنگ رودخانهای، شکسته کوهی، بازالت، گرانیت، سنگ آهک (سنگهای نرم و لایهلایه ممنوع)
– سختی: حداقل ۸۰ مگاپاسکال
بیشتر بخوانید: خرید و قیمت انواع توری فلزی
انواع توری فلزی بافت در ساخت گابیون
۱. توری فلزی بافت
- ساختار: سیمهای فولادی گالوانیزه یا PVC به صورت درهمتنیده بافته میشوند.
- ویژگیها: انعطافپذیری بالا، مقاومت در برابر فشار سنگها، جلوگیری از باز شدن شبکه.
- کاربرد: دیوارهای حائل، کنترل سیلاب، تثبیت خاک و پروژههای عمرانی سنگین.
- مزیت: در صورت پارگی یک رشته، کل شبکه از هم نمیپاشد.
۲. توری فلزی حصاری
- ساختار: سیمها به صورت بافت زنجیری (Chain Link) در هم قرار میگیرند.
- ویژگیها: نصب آسان، وزن سبکتر نسبت به سایر انواع، قابلیت استفاده مجدد.
- کاربرد: بیشتر در پروژههای سبک یا محوطهسازی، و در برخی موارد برای گابیونهای تزئینی.
- مزیت: قیمت مناسب و دسترسی آسان در بازار.
- محدودیت: مقاومت کمتر در برابر فشارهای سنگین نسبت به توری بافت ششضلعی.
۳. توری مش فلزی جوش
- ساختار: سیمها در نقاط اتصال به وسیله جوش مقاوم به هم متصل میشوند.
- ویژگیها: مقاومت بالا در برابر تغییر شکل، سطح صاف و یکنواخت.
- کاربرد: گابیونهای دکوراتیو، محوطهسازی و پروژههایی که ظاهر زیبا اهمیت دارد.
- مزیت: شکل هندسی دقیق و استحکام بالا.
- محدودیت: انعطافپذیری کم؛ در صورت شکست یک جوش، کل شبکه آسیبپذیر میشود.
۴. توری فلزی پانچ لوزی
- ساختار: ورقهای فلزی با دستگاه پانچ به شکل لوزی سوراخکاری میشوند.
- ویژگیها: سطح یکپارچه، مقاومت بالا در برابر فشار و ضربه، ظاهر زیبا.
- کاربرد: گابیونهای تزئینی، نماهای معماری و پروژههای خاص.
- مزیت: دوام زیاد و قابلیت تحمل بار بالا.
- محدودیت: وزن سنگینتر نسبت به سایر انواع و هزینه تولید بالاتر.
توری فلری بافت
توری حصاری
توری مش فلری جوش
توری فلری پانچ لوزی
بیشتر بخوانید: خرید رابیتس و مش فلزی
کاربردهای خلاقانه گابیون در طراحی منظر و معماری
1. دیوارهای تزئینی با نورپردازی داخلی
- استفاده از سنگهای نیمهشفاف مانند کوارتز یا شیشههای رنگی داخل گابیون.
- نصب نورهای LED درون گابیون برای ایجاد جلوه شبانه.
- کاربرد در کافیشاپهای روباز، پارکها یا ورودی ویلاها.
- جلوهای مدرن و طبیعی با ترکیب نور و سنگ.
2. مبلمان شهری و فضای سبز
- ساخت نیمکت، میز، گلدان و حتی آتشدان با گابیون.
- ترکیب سنگ و چوب یا سنگ و فلز برای زیبایی بیشتر.
- مقاوم در برابر شرایط محیطی و vandal-proof.
- مناسب برای پارکها، باغها و فضاهای عمومی.
3. تفکیک فضا و مسیرسازی
- استفاده از گابیونهای خطی برای تعیین مسیرهای عبور.
- مرزبندی باغچهها، چمنزارها یا فضاهای سنگریزهای.
- ترکیب با فنس چمنی یا گیاهان رونده برای جلوه طبیعی.
- ایجاد نظم بصری و عملکردی در طراحی محوطه.
4. ستونهای تزئینی و المانهای عمودی
- ساخت ستونهای گابیونی به عنوان نقطهکانونی در فضا.
- استفاده در ورودی ساختمانها یا باغها.
- امکان نصب چراغ یا تابلو روی ستونها.
- ترکیب با مصالح مدرن برای جلوه معاصر.
5. گابیون سبز (Green Gabion)
- ترکیب گابیون با گیاهان رونده یا پوششی.
- ایجاد دیوارهای سبز با قابلیت زهکشی طبیعی.
- مناسب برای فضاهای شهری با رویکرد زیستمحور.
- کاهش دمای محیط و افزایش کیفیت بصری.
کاربردهای گابیون
ساخت باربیکیو و آتشدان با گابیون
کاربردهای اصلی گابیون در ایران و جهان
- دیوارهای حائل و پایدارسازی شیب
- حفاظت سواحل رودخانه و کانالها
- بندهای انحرافی و کنترل سیلاب
- زیرسازی جاده در مناطق کوهستانی
- دیوارهای صوتی کنار اتوبانها
- طراحی منظر و معماری (حیاط، باغ، ویلا، پارک)
- پایه پلهای موقت و دائم کوچک
- آبنماها، آتشدان و باربیکیو در محوطهسازی
مزایای کلی گابیون و نسبت به دیوار بتنی
| ویژگی | گابیون (تور سنگ) | دیوار بتنی |
|---|---|---|
| انعطافپذیری | بسیار بالا (تحمل نشست) | صلب و شکننده |
| زهکشی | ۱۰۰٪ طبیعی | نیاز به آبرو و زهکش جداگانه |
| سرعت اجرا | ۳ تا ۵ برابر سریعتر | کند |
| هزینه (در ایران) | معمولاً ۳۰–۵۰٪ ارزانتر | گرانتر |
| زیباییشناسی | طبیعی و هماهنگ با محیط | صنعتی |
| عمر مفید | ۵۰–۱۰۰ سال (با توری خوب) | ۳۰–۵۰ سال |
| تأثیر زیستمحیطی | مثبت (پناهگاه جانوران کوچک) | منفی |
- مقرون به صرفه: هزینه کمتر نسبت به سازههای بتنی.
- انعطافپذیری بالا: قابلیت استفاده در شرایط مختلف و نشست زمین.
- دوام و استحکام: مقاومت در برابر فشار خاک و جریان آب.
- نفوذپذیری: اجازه عبور آب و کاهش فشار هیدرواستاتیک.
- زیبایی طبیعی: ترکیب مصالح طبیعی با سازه فلزی.
- سازگاری با محیط زیست: استفاده از سنگهای محلی و هماهنگی با طبیعت.
معایب و محدودیتهای گابیون
- اگر سنگ ریز استفاده شود، توری ممکن است برآمده و نامناسب شود.
- در محیطهای خیلی اسیدی یا شور بدون روکش PVC، توری زودتر زنگ میزند.
- برای دیوارهای بالاتر از ۶–۸ متر نیاز به طراحی دقیق مهندسی و تقویت دارد.
- ظاهر صنعتی (که البته با انتخاب سنگ مناسب بسیار زیبا میشود).
نحوه اجرای صحیح دیوار گابیون (تور سنگ)
تسطیح و تراز کردن زمین + اجرای فونداسیون بتنی یا شنی (حداقل ۳۰–۵۰ سانتیمتر)
نصب اولین ردیف گابیونهای خالی و بستن کامل دربها
پر کردن دستی یا مکانیزه با سنگ (بهتر است سنگها دستی چیده شوند تا فضای خالی کم شود)
نصب مهاربندهای داخلی (هر ۱ متر ارتفاع)
اتصال گابیونهای مجاور با سیم گالوانیزه
اجرای عقبنشینی به صورتی که هرجه ارتفاع بیشتر می شود دیوار عقبنشینی بپدا می کند. (هر ۱–۲ متر ارتفاع، ۱۰–۱۵ سانتیمتر عقبنشینی برای پایداری بیشتر)
کاشت گیاهان رونده یا فضای سبز پشت دیوار برای زیبایی و پایداری بیشتر
نحوه اجرای صحیح دیوار گابیون
قیمت تقریبی در ایران (آذر ۱۴۰۴)
– توری گابیون دوبلتابیده گالوانیزه: ۸۵,۰۰۰ تا ۱۲۰,۰۰۰ تومان/مترمربع
– توری با روکش PVC: ۱۴۰,۰۰۰ تا ۱۸۰,۰۰۰ تومان/مترمربع
– گابیون پر شده کامل (با سنگ رودخانهای): ۷۵۰,۰۰۰ تا ۱,۴۰۰,۰۰۰ تومان/مترمکعب
– اجرای کامل توسط پیمانکار: ۱,۲۰۰,۰۰۰ تا ۲,۵۰۰,۰۰۰ تومان/مترمکعب (بسته به ارتفاع و منطقه)
